Port Czystej Energii daje energię i ciepło mieszkańcom. A może tak w Legnicy?
GDAŃSK. Pisaliśmy o wyjazdach organizowanych przez samorząd Dolnego Śląska do największych i zarazem najnowocześniejszych Zakładów Termicznej Utylizacji Odpadów w Europie. Samorządowcy naszego regionu przyglądali się pracy takich "fabryk produkowania ciepła i energii ze śmieci" we Włoszech, Berlinie, Skandynawii. I byli pod wielkim wrażeniem. Tymczasem jeszcze bardziej nowoczesne zakłady tego rodzaju powstają w Polsce. Wszędzie tylko nie na Dolnym Śląsku.
Port Czystej Energii to instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK), która powstała w Gdańsku.
- To największa inwestycja realizowana w naszym mieście od lat. Możliwości, jakie ma ta instalacja są naprawdę imponujące - mówiła Aleksandra DULKIEWICZ, prezydent Gdańska. - To znakomity przykład, jak zaawansowane technologie zmniejszają wpływ odpadów na środowisko. Do Portu Czystej Energii trafią odpady, których nie można już w żaden inny sposób przetworzyć. Tam zamienią się w przyjazną dla środowiska energię, która będzie służyć mieszkańcom Gdańska. Dzięki PCE nie będzie się również powiększało obecne składowisko. To naprawdę była potrzebna inwestycja dla naszego miasta.
Nic dziwnego, że Aleksandra DUKIEWICZ uchodzi za prawdziwego lidera ekonomicznego i gospodarczego wizjonera. Nie na bankietach czy na gospodarczym forum, ale w codziennym działaniu na rzecz lokalnej społeczności i w interesie miasta, którym zarządza.
Zgodnie z obowiązującym prawem, w roku 2035 na składowiska będzie mogło trafić nie więcej niż 10% zebranych w gminach odpadów komunalnych. By zrealizować ten cel, samorządy muszą znacząco podnieść tzw. poziomy przygotowania do ponownego użycia i recyklingu oraz ograniczyć składowanie odpadów.
Jednym z najbardziej efektywnych rozwiązań jest budowa instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. W gdańskim Porcie Czystej Energii spalane będą jedynie pozostałości po procesie sortowania frakcji resztkowej odpadów komunalnych, czyli pozostałości, które nie nadają się do recyklingu, a których wartość kaloryczna jest porównywalna i często przekraczająca potencjał energetyczny węgla brunatnego.
Korzyści dla mieszkanek i mieszkańców Gdańska
Wytworzone w procesie termicznego przekształcania odpadów ciepło, za sprawą miejskiej sieci, trafi do mieszkańców Gdańska, a energia elektryczna – do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Dzięki temu gdański system gospodarki odpadami, jak również gmin współpracujących, stanie się dobrym przykładem dbałości o środowisko.
- Jestem przekonany, że dzięki Portowi Czystej Energii w przeciągu kilku najbliższych lat odpady komunalne z terenu Gdańska w ogóle nie będą składowane. To nadrzędny cel Miasta Gdańska, tym samym i nasz. Poza stabilizacją i przewidywalnością kosztów systemu gospodarki odpadami, ważne jest również bezpieczeństwo energetyczne, na które składa się budowanie bezpieczeństwa energetycznego Gdańska oraz dywersyfikacja źródeł energii, tzw. miks energetyczny – mówi Sławomir Kiszkurno, prezes zarządu Portu Czystej Energii.
Instalacja została zaprojektowana w taki sposób, aby przynosiła maksimum korzyści mieszkańcom. Port Czystej Energii zagwarantuje wieloletnią stabilizację zarówno kosztów zagospodarowania tych odpadów, jak i wysokości opłat mieszkańców za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Bezużyteczne i uciążliwe odpady staną się surowcem energetycznym i zostaną przekształcone w zieloną energię. Przychody z jej sprzedaży będą pomniejszały koszty zagospodarowania termicznego odpadów.
Bezpieczeństwo i odpowiedzialność środowiskowa Portu Czystej Energii
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, Port Czystej Energii został dostosowany do najnowszych wytycznych BAT (Best Available Techniques) dla spalania odpadów, które zawarte są w decyzji wykonawczej Komisji UE 2019/2010 z 12 listopada 2019 roku.
Instalacja wyposażona jest w nowoczesny, wysokosprawny systemem oczyszczania spalin, spełniający najwyższe środowiskowe standardy. Jako nieliczna w Europie została wyposażona w dwie instalacje do redukcji tlenków azotu – nieselektywną redukcję katalityczną (ang. SNCR) oraz selektywną redukcję katalityczną (ang. SCR). Odpowiednie reagenty wprowadzane są także bezpośrednio do kotła, absorbera rozpyłowego i reaktora suchego, a pozostałości z tych reakcji w postaci pyłów wychwytywane są za pomocą wielowarstwowych filtrów workowych. Do atmosfery emitowane będą niemal całkowicie oczyszczone spaliny.
Cały proces spalania i oczyszczania spalin będzie kontrolowany przez system sterowania w cyklu 24/h. Trafi do niego ponad trzy i pół tysiąca sygnałów, które będą cyfrowo przetwarzane, a następnie przedstawiane na stacjach obsługiwanych przez operatorów kontrolujących proces spalania odpadów oraz oczyszczania spalin.
Wyniki monitoringu będą powszechnie dostępne zarówno dla zarządzających obiektem, instytucji kontrolujących, m.in. Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, jak i dla zainteresowanych interesariuszy - mieszkańców online na portczystejenergii.pl. Dodatkowo w celu pełnej transparentności, tablica z aktualizowanymi na bieżąco wynikami pomiarów emisji zostanie umieszczona przy wjeździe do sąsiadującego z Portem Czystej Energii Zakładu Utylizacyjnego (przy ulicy Jabłoniowej 55).
Port Czystej Energii w liczbach
Rocznie w Porcie Czystej Energii przetworzonych zostanie około 160 tysięcy ton odpadów komunalnych. Maksymalna moc elektryczna instalacji to przeszło 16 MWe. Maksymalna moc cieplna to łącznie 44 MWt, w tym 8 MWt odzyskanych z ciepła ze spalin w tzw. skraplaczu spalin. To wszystko powoduje, że rocznie instalacja jest w stanie wyprodukować 114 000 MWh energii elektrycznej, do sprzedaży oddając ponad 80 000 MWh. Różnica zużywana będzie na potrzeby własne.
W przypadku energii cieplnej Port Czystej Energii dostarczać będzie do sieci ciepłowniczej początkowo ok. 509 000 GJ w skali roku, jednak w tym zakresie potencjał instalacji jest znacznie wyższy co daje zakładowi i sieci ciepłowniczej dodatkową przestrzeń na rozwój w przyszłości. Dziennie w zakładzie przekształcanych będzie 495 ton odpadów, przy założeniu, że średnia wartość kaloryczna – opałowa - odpadów wyniesie 11 MJ/kg.
Regionalna współpraca
Do instalacji trafią odpady z trzech instalacji komunalnych, które łącznie obsługują blisko 40 gmin. Większość odpadów (ponad 70%) trafi do elektrociepłowni z sąsiedniego Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku. Pozostałe zostaną przekazane z Zakładu Utylizacji Odpadów Stałych w Tczewie i Zakładu Utylizacji Odpadów w Gilwie Małej.
Realizacja projektu nie byłaby możliwa, gdyby nie unijne dofinansowanie w kwocie 270 696 804,83 zł przyznane w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020; Priorytet II Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu; 2.2 Gospodarka odpadami komunalnymi oraz pożyczce z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w kwocie 329 752 244,52 zł. Pozostałą część budżetu projektu budowy ITPOK w Gdańsku stanowią kredyty komercyjne.
Wartość Projektu netto wynosi 661 494 560,15 zł, tj. 813 638 308,98 zł brutto.
Idea budowy w Gdańsku zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych sięga 2006 roku. Wówczas to przedstawiciele GPEC i Zakładu Utylizacyjnego przedstawili Marszałkowi Województwa Pomorskiego porozumienie o współpracy w zakresie efektywnego wykorzystania potencjału energetycznego gospodarki odpadami...
W 2008 roku powstała „Wielokryterialna analiza możliwości lokalizacji na terenie województwa pomorskiego” zrealizowana przez Departament Środowiska, Rolnictwa i Zasobów Naturalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. Kolejne lata to opracowanie dokumentacji projektu i wniosków o dofinansowanie. W 2011 roku powstał raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko oraz uzyskana została decyzja środowiskowa.
W 2014 roku wszczęto postępowanie na wybór wykonawcy w trybie dialogu konkurencyjnego. Kolejne lata to przygotowanie szeregu dokumentacji badawczej, analiz, studium wykonalności. Trwała również procedura przetargowa na wyłonienie wykonawcy. W 2016 roku powstała spółka celowa Port Czystej Energii Sp. z o.o. W 2018 roku podpisano umowę na dofinansowanie projektu w ramach POIiŚ i Umowę Partnerstwa Publiczno-Prywatnego.
W tym samym roku rozpoczęły się również procedury związane z uzyskaniem pozwolenia na budowę. Ostatecznie 6 maja 2020 r. wykonawca otrzymał formalne polecenie rozpoczęcia robót.
Prace ziemne rozpoczęły się w lipcu, a uroczystość wmurowania kamienia węgielnego odbyła się 18 grudnia 2020 r. Zakończenie prac budowalnych zostało zaplanowane na I kwartał 2024 roku, praca testowa na II kwartał 2024 roku, a następnie oddanie instalacji do eksploatacji,
