Budowa zbiornika przeciwpowodziowego Rzymówka na Kaczawie z dofinansowaniem UE

Wody Polskie – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu – uzyskały pozytywną ocenę wniosku o dofinansowanie budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego Rzymówka na rzece Kaczawie. Projekt został zakwalifikowany do wsparcia w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021–2027 (FEnIKS), w priorytecie FENX.02 „Wsparcie sektorów energetyka i środowisko z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR)”, działaniu FENX.02.04 „Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom”. Dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej wyniesie ponad 237 mln zł.

– Uzyskanie ponad 237 milionów złotych dofinansowania z programu FEnIKS to rezultat rzetelnego i profesjonalnego przygotowania wniosku przez pracowników Wód Polskich. Dzięki ich zaangażowaniu możliwa stała się realizacja jednej z najważniejszych inwestycji przeciwpowodziowych w regionie. Budowa zbiornika Rzymówka znacząco zwiększy poziom ochrony przed powodzią, zapewniając bezpieczniejszą przyszłość dla ponad 32 tysięcy mieszkańców. To również istotny krok w kierunku adaptacji do zmian klimatu i wzmocnienia odporności zlewni rzek na coraz częstsze ekstremalne zjawiska pogodowe – mówi Mateusz Balcerowicz, prezes Wód Polskich.

Zbiornik Rzymówka powstanie do końca 2028 roku

Projekt budowy suchego zbiornika przeciwpowodziowego Rzymówka, realizowany w gminie Złotoryja w województwie dolnośląskim, zakłada powstanie obiektu o pojemności blisko 10,5 mln m³. Głównym celem inwestycji jest zwiększenie ochrony przeciwpowodziowej dla ponad 32 tys. mieszkańców oraz zabezpieczenie majątku o wartości przekraczającej 10 mld zł.

Szacunkowy koszt realizacji wynosi 356 mln zł, z czego niemal 237 mln zł stanowi dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej. Zakończenie prac planowane jest na 2028 rok. Inwestycja przyniesie nie tylko wymierne korzyści w zakresie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, ale również pozytywny wpływ na środowisko naturalne.

Zbiornik Rzymówka jako kompleksowe uzupełnienie systemu ochrony przeciwpowodziowej po powodzi z 1997 roku

Zbiornik Rzymówka jest zlokalizowany w obszarze o wysokim ryzyku powodziowym, gdzie już przy przepływie wody na poziomie 10% istnieje realne zagrożenie zalania terenów mieszkalnych i przemysłowych. Szczególnie narażone są gęsto zabudowane obszary miasta Legnica, a ewentualne podtopienia mogłyby prowadzić do poważnych strat materialnych oraz zanieczyszczenia wód rzeki Kaczawy i dalej – Odry.

- Budowa zbiornika Rzymówka była wielokrotnie wskazywana przez samorządy lokalne i mieszkańców jako zadanie pilne i priorytetowe, mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego w regionie. Inwestycja nie koliduje z innymi formami użytkowania terenu, a jej zasadność potwierdzają doświadczenia z powodzi stulecia w 1997 roku, które pokazały, że istniejący system zabezpieczeń wymaga wzmocnienia. Zbiornik Rzymówka ma uzupełnić ten system i realnie zmniejszyć ryzyko powodziowe dla tysięcy mieszkańców – wskazuje Marcin Jarzyński, zastępca prezesa Wód Polskich ds. ochrony przed powodzią i suszą.

Tarcza przeciwpowodziowa dla Legnicy

Budowa zbiornika Rzymówka przyniesie wymierne korzyści w zakresie ochrony przed powodzią zarówno dla miejscowości położonych w bezpośrednim sąsiedztwie inwestycji – takich jak Rzymówka, Kozów, Rokitnica i Łaźniczki – jak i dla miasta Legnica.

Obiekt pozwoli na obniżenie poziomu wody w rzece Kaczawie podczas intensywnych opadów, co ograniczy ryzyko zalania terenów mieszkalnych, rolniczych i przemysłowych. Zabezpieczona zostanie również infrastruktura drogowa, w tym droga powiatowa nr 2618D (Kozów–Krotoszyce) oraz droga wojewódzka nr 363 (Złotoryja–Jawor). Dodatkowo zbiornik ochroni ujęcie wody pitnej w Smokowicach przed zanieczyszczeniami spływającymi z terenów zabudowanych i rolniczych.

- Zbiornik Rzymówka będzie miał ważne znaczenie ponadregionalne – poprzez spłaszczenie fali powodziowej i zmniejszenie przepływów w dolinie Kaczawy, przyczyni się do ograniczenia zagrożenia powodziowego w dorzeczu Odry, której Kaczawa jest jednym z największych dopływów – podkreśla Stanisław Longawa, dyrektor RZGW we Wrocławiu.

Zgodnie z danymi zawartymi w Planie Zarządzania Ryzykiem Powodziowym, zbiornik zapewni ochronę dla ponad 32 tys. mieszkańców oraz majątku o wartości przekraczającej 10 mld złotych.

Poprawa bioróżnorodności w dolinie Kaczawy

Projekt zbiornika Rzymówka to nie tylko inwestycja w bezpieczeństwo przeciwpowodziowe, ale również realne wsparcie dla lokalnych ekosystemów. W czaszy zbiornika powstanie zalew powyrobiskowy o powierzchni około 20 hektarów i pojemności 0,5 mln m³, który stworzy dogodne warunki do odbudowy siedlisk dla roślin i zwierząt wodnych. Dzięki temu możliwa będzie regeneracja bioróżnorodności gatunków zależnych od okresowego zalewania terenu.

W ramach inwestycji powstanie także przepławka rampowa na istniejącym stopniu wodnym oraz bystrotok przy ujściu Prusickiego Potoku do Kaczawy, co umożliwi swobodne przemieszczanie się ryb i innych organizmów wodnych.

- Zachowanie morfologicznej ciągłości rzeki pod korpusem zapory zapewni nieprzerwany szlak migracyjny, kluczowy dla funkcjonowania regionalnego korytarza ekologicznego, który łączy Góry Kaczawskie z doliną Odry – jednym z najważniejszych szlaków przyrodniczych w Polsce – dodaje Jacek Drabiński, zastępca dyrektora RZGW we Wrocławiu ds. ochrony przed powodzią i suszą.

Dzięki tym rozwiązaniom zbiornik Rzymówka wpisuje się w działania na rzecz ochrony środowiska i adaptacji do zmian klimatu.