Ekspert radzi: Reklamacja czy rękojmia
Korzystniejsza dla kupującego jest – co do zasady – rękojmia, ponieważ jej warunki są określone w przepisach prawa, których przedsiębiorca nie może w żadnym zakresie zmieniać na niekorzyść konsumenta. Wybór rękojmi daje konsumentowi większą pewność posiadanych uprawnień i ułatwia dochodzenie roszczeń od przedsiębiorcy.
Czy wiecie czym się różni rękojmia od gwarancji?
1) rękojmia przysługuje z mocy prawa, gwarancja udzielana jest umownie
Nie ma znaczenia, czy strony umowy sprzedaży przewidzą w jej treści możliwość skorzystania przez kupującego z rękojmi, uprawnienie takie wynika bowiem wprost z kodeksu cywilnego i powstaje z mocy prawa. Gwarancja z kolei ma charakter umowny między stronami, jest dobrowolna, a jej powstanie uzależnione jest od wydania dokumentu gwarancyjnego.
2) Z tytułu rękojmi odpowiada sprzedawca, z tytułu gwarancji – gwarant
Różnica ta ma znaczenie nie tylko terminologiczne. W praktyce bowiem z tytułu rękojmi odpowiada zawsze sprzedawca, czyli podmiot zawierający umowę sprzedaży i przenoszący własność rzeczy na kupującego. Z tytułu gwarancji odpowiada podmiot wystawiający dokument gwarancyjny, a zatem może to być sprzedawca, ale także i producent, czy importer towaru.
3) Rękojmia dotyczy wad fizycznych i wad prawnych, gwarancja nie dotyczy wad prawnych
Kupujący może skorzystać z rękojmi zarówno w przypadku ujawnienia się wad fizycznych (niezgodności towaru z umową), jak i wad prawnych (obciążenia rzeczy prawami osób trzecich). Gwarancja dotyczy wyłącznie przyczyn leżących w danej rzeczy, a zatem jeżeli w gwarancji inaczej nie zastrzeżono, odpowiedzialność obejmuje tylko wady powstałe z przyczyn tkwiących w sprzedanym przedmiocie.
4) Rękojmia trwa co do zasady dwa lata, gwarancja ustalana jest umownie
Zgodnie z art. 568 § 1 k.c. sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości – przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli kupującym jest konsument a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu. Czas trwania gwarancji ustalany jest przez gwaranta i określony jest w dokumencie gwarancyjnym – jeżeli nie zastrzeżono innego terminu przyjmuje się, że gwarancja trwa dwa lata od dnia, kiedy rzecz została wydana kupującemu.
5) Roszczenia z tytułu rękojmi mogą być inne niż z tytułu gwarancji
Z tytułu rękojmi kupujący może żądać obniżenia ceny, wymiany rzeczy na nową – wolną od wad, naprawy rzeczy wadliwej, czy też może odstąpić od umowy. Roszczenia z tytułu gwarancji wskazane są w dokumencie gwarancyjnym, w szczególności obowiązkiem gwaranta może być zwrot zapłaconej ceny, jej wymiana, naprawienie lub zapewnienie innych usług.
6) Po wymianie rzeczy rękojmia trwa nadal, gwarancja biegnie od nowa
Wymiana rzeczy w ramach rękojmi nie powoduje wydłużenia terminu do skorzystania z niej. I tak, jeśli po pół roku w ramach rękojmi wymienimy rzecz, rękojmia trwa jeszcze 1,5 roku. Wymiana w ramach gwarancji powoduje, że jej termin biegnie na nowo – gwarant jest zobowiązany do dochowania obowiązków wskazanych w dokumencie gwarancyjnym dołączonym do nowo wydanej rzeczy.
Na koniec najważniejsze – jedno drugiego nie wyklucza
Warto pamiętać, że skorzystanie z rękojmi nie wyłącza możliwości skorzystania z gwarancji i odwrotnie. Zgodnie z treścią art. 579 § 1 i 2 k.c. kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji, zaś wykonanie uprawnień z gwarancji nie wpływa na odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi.