Unijne projekty: brawa dla Jawora, Ścinawy i Złotoryi!
REGION. We wszystkich 2478 gminach w Polsce realizowane były w połowie ub.r. projekty unijne z polityki spójności. Ich łączna wartości to niemal 186,4 mld zł – wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego. Dane te odnoszą się jednak do wszystkich projektów realizowanych na obszarze danej gminy, nie tylko do inicjatyw realizowanych przez odpowiedzialny samorząd. Wysokie miejsca w tej klasyfikacji zajmują duże miasta takie jak Legnica, Lubin czy Głogów. Ale podziw i szacunek wzbudza Jawor, który został sklasyfikowany w pierwszej setce( 253 mln). Bardzo wysoko w całym zestawieniu, bo na 140. miejscu, plasuje się gmina Ścinawa, w której wartość projektów szacuje się na 184.991.272 zł! I kolejne zaskoczenie to wysoka pozycja Złotoryi.
Według GUS, ponad 186 mld 393 mln zł wyniosła w połowie 2018 r. wartość umów (lub decyzji) o dofinansowanie projektów realizowanych na terenie polskich gmin, w tym również miast na prawach powiatu. Łącznie zestawienie dotyczące perspektywy unijnej 2014-2020 obejmuje wszystkie 2478 samorządów (od 1 stycznia jest ich 2477 w związku ze zniesieniem gminy Ostrowice).
Zestawienie otwierają: Warszawa (17 mld zł), Łódź (7,2 mld zł) i Kraków (5,1 mld zł). Tuż za nimi uplasowały się Poznań (4,3 mld zł), Lublin (4 mld zł), Gdańsk (3,3 mld) i Wrocław (3,3 mld zł).
W sumie w 21 miastach kwota realizowanych umów przekroczyła miliard złotych. Grupa ta obejmuje niemal wszystkie stolice województw poza Gorzowem Wielkopolskim, który z kwotą podpisanych umów na poziomie 846,4 mln zł znalazł się kilka oczek poniżej czołówki.
Wyższa pozycja przypadła m.in. mazowieckiej gminie Wiązowna, przez którą przebiega budowany, przy wsparciu środków unijnych, odcinek drogi ekspresowej S2 Południowej Obwodnicy Warszawy. Wartość projektu, który wywindował tak gminę, to niemal 2,3 mld zł.
Wyżej w klasyfikacji znalazł się też 50-tysięczny Racibórz, co wiąże się z budową zbiornika przeciwpowodziowego Racibórz Dolny na Odrze. Przedsięwzięcie realizowane jest w ramach PO Infrastruktura i Środowisko i jest jednym z największych projektów środowiskowych w obecnej perspektywie. W listopadzie 2017 r. podpisano umowę z nowym wykonawcą na dokończenie budowy zbiornika opiewającą na kwotę blisko 904 mln zł.
Na końcu zestawienia GUS znalazły się trzy gminy wiejskie z woj. łódzkiego: Oporów, Dąbrowice i Ostrówek, gdzie wartość realizowanych projektów w połowie 2018 roku opiewała na mniej niż 25 tys. zł.
Dane dotyczą wszystkich projektów realizowanych na terenie danej gminy czy miasta; nie należy ich utożsamiać wyłącznie z projektami realizowanymi przez samorząd. Podane liczby odnoszą się do podpisanych umów o dofinansowanie projektów unijnych i uwzględniają koszty niekwalifikowalne. Chodzi o fundusze ze środków UE na lata 2014-2020 dostępne w ramach krajowych programów operacyjnych, takich jak PO Infrastruktura i Środowisko, a także programów regionalnych, po które mogą sięgać beneficjenci na obszarze danego województwa. Natomiast w zestawieniu nie wzięto pod uwagę Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) i PO RYBY.
W aktualnej perspektywie finansowej (2014-2020) Polska zainwestuje w ramach środków z polityki spójności 82,5 mld euro. Jest to najwięcej spośród państw członkowskich UE.
Z przedstawionej przez Komisję Europejską propozycji dotyczącej przyszłego budżetu unijnego wynika, że przyszła perspektywa ma być mniej szczodra dla naszego kraju – Polska w ramach polityki spójności ma otrzymać 23 proc. środków mniej niż obecnie. Podobna skala cięć dotyczyć ma Węgier, Czech, Litwy, Estonii i Malty (po 24 proc.). Jeśli dalsze negocjacje nie przyniosą istotnych zmian, w sumie 14 krajów członkowskich otrzyma mniej środków.
Zmniejszeniu budżetu na inwestycje sprzeciwia się Parlament Europejski. Europosłowie uważają, że w latach 2021-2027 należy utrzymać finansowanie inwestycji na obecnym poziomie 378,1 mld euro w skali całej Unii. Przeciwny cięciom w takich obszarach jak polityka spójności i rozwój obszarów wiejskich jest skupiający unijne samorządy Europejski Komitet Regionów, który jest ciałem doradczym UE.
Państwa członkowskie są mocno podzielone w tej sprawie. W listopadzie ub.r. minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński deklarował, że Polska wraz z 15 państwami UE są gotowe podnieść składkę członkowską do budżetu UE, by nie ograniczać w przyszłej perspektywie polityki spójności i Wspólnej Polityki Rolnej
KE zaproponowała, aby składka członkowska wynosiła 1,114 proc. połączonego dochodu narodowego brutto. Polska, jak i zwolennicy polityki spójności w obecnym kształcie, chcą z kolei, aby wynosiła ona 1,2 proc. DNB. PE proponował, by składka wynosiła 1,3 proc., a państwa – płatnicy netto – 1 proc.
Klasyfikacji gmin:
1. M.st.Warszawa 16 996 491 889
2 Łódź 7 205 380 792
3 Kraków 5 125 531 593
4 Poznań 4 277 044 489
5 Lublin 3 954 579 634
6 Gdańsk 3 338 863 368
7 Wrocław 3 253 403 248
8 Toruń 2 701 596 183
9 Katowice 2 500 244 924
10 Rzeszów 2 461 442 901
11 Wiązowna 2 379 723 460
-------------------------------------
57 Legnica 382 140 388
94 Jawor 253 759 497
110 Lubin 221 696 835
140 Ścinawa 184 991 272
151 Głogów 175 068 927
168 Złotoryja 160 854 181
Ale są i gminy nie dające powodów do satysfakcji z pozyskiwania i realizacji projektów unijnych...
1362 miejsce zajmuje np. Chocianów 14 248 497, który za kadencji poprzednich władz był mało aktywny w tej przestrzeni. Jeszcze niżej sklasyfikowano podjaworskie Paszowice i...Chojnów.