Pamięci legnickiego Żołnierza Wyklętego (FOTO)
LEGNICA. Senator i zarazem prezes Fundacji Pawła Jurosa - Dorota CZUDOWSKA na konferencji prasowej zorganizowanej pod pomnikiem Zesłańcom Sybiru zaprezentowała portret majora Władysława Dybowskiego, ps. "Przemyski", wiceprezydenta Legnicy w latach 1945-46. Portret ten jest o tyle szczególny, ponieważ został namalowany na podstawie nielicznie (kilku) zachowanych fotografii Wł. Dybowskiego, powstał on z inicjatywy Fundacji Pawła Jurosa. Czas i miejsce konferencji nie były przypadkowe. W sąsiedztwie pomnika przy ul.Wrocławskiej mieszkał Władysław DYBOWSKI do chwili aresztowania przez komunistyczne władze i służbę bezpieczeństwa ZSRR.
W konferencji udział wzięły parlamentarzystki: senator Dorota Czudowska, poseł Ewa Szymańska, Stanisław Obertaniec i Przemysław Bożek,prezes LSSE.
- Prezentacją tego portretu chcemy przywrócić godność Władysławowi Dybowskiemu jako Majorowi Wojska Polskiego - naszemu Bohaterowi Wyklętemu, na którym komuniści wykonali karę śmierci na podstawie postanowienia Wojskowego Sądu Rejonowego - mówiła senator Dorota CZUDOWSKA dodając, że w dniach kiedy imperium zła napadło na Ukrainę,pamięć o Żołnierzach Wyklętych, którzy jako pierwsi stawili zbrojny opór Zwiazkowi Radzieckiemu jest szczególna ważna.
Działacze Fundacji złożyli wniosek o nadanie majorowi Władysławowi Dybowskiemu tytułu Honorowego Obywatela Legnicy. Namalowany portret Żołnierza Wyklętego ma szansę pojawić się w Sali Rajców Urzędu Miasta. Jest także pomysł odsłonięcia pamiątkowej tablicy w budynku, w którym mieszkał przed aresztowaniem Władysław Dybowski.
Przypomnijmy , że Władysław Dybowski urodził się 17.05.1892 r. w Warszawie. W 1917 r. został zmobilizowany do armii rosyjskiej i walczył z Niemcami. W 08.1917 r. został wcielony ze swoją jednostką do 1. Korpusu Polskiego gen. J. Dowbór-Muśnickiego. W jego ramach brał udział w walkach z Niemcami jako d-ca kompanii i adiutant pułku. Od 1917 do 1918 r. aktywnie działał w niepodległościowym Związku Walki Czynnej. W latach 1919-1920 walczył z bolszewikami. W walkach brał udział bezpośredni, odznaczył się odwagą, swoim przykładem wpływał pozytywnie na innych. Był ceniony jako świetny oficer przez przełożonych. Był odznaczony Krzyżem Walecznych, Medaille Interalliee i Medalem Niepodległości. Posiadał znajomość języków obcych: rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego. W latach 1920-1928 był zawodowym oficerem, następnie w 1928 r. został przeniesiony w stan spoczynku w stopniu rotmistrza. W czasie okupacji niemieckiej przeniósł się do Krakowa. Podjął walkę z okupantem w strukturze NSZ w stopniu majora pod ps. „Przemyski”. Założył w 1942 r. i był pierwszym komendantem Krakowskiej Brygady Obrony Narodowej. Brygada szczególnie mocno współpracowała z oddziałem NOW/NSZ porucznika Antoniego Bieguna „Sztubaka”, działającym na Żywiecczyźnie, pod którego komendę przekazano część młodzieży.
Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Krakowa w 1945 r. W.Dybowski wstąpił wg wskazań przełożonych do PPR. Zajął się wywiadem. W 08.1945 r. władze PPR przeniosły W.Dybowskiego do Legnicy (zwanej wówczas Lignica, zmiana nazwy nastąpiła w 03.1946 r.) Objął stanowisko naczelnika Wydziału Ogólnego Zarządu Miejskiego w Legnicy. Następnie we 09.1945 r. był już na stanowisku wiceprezydenta ds. administracyjnych w kadencji prezydenta Karola Myrka i Antoniego Stupaka. Piastowane przez W. Dybowskiego stanowisko umożliwiło mu utrzymywanie bezpośrednich kontaktów z dowództwem okupacyjnej Północnej Grupy Wojsk armii sowieckiej dowodzonej przez marszałka Konstantina Rokossowskiego, i z generalicją sowiecką. Zajmował się rozeznaniem struktur wojskowych, obsadą oficerską, rozmieszczeniem, liczebnością i ruchami oddziałów, rodzajami uzbrojenia, zasadami i celami działania. Do zastanej siatki wywiadowczej pozyskał 2 sowieckich oficerów. Rozpracowywał działania struktur miejscowej władzy, administracji, Powiatowego UB, MO, KBW, dokonywane przez komunistów aresztowania, relacje ekonomiczne i etniczne, stosunek ludności do sowieckiego garnizonu (który miał liczyć 60 tysięcy ludzi). Uzyskane informacje przekazywał synowi Konradowi i szefowi krakowskiego ośrodka wywiadu Organizacji Polskiej, Jerzemu Zakulskiemu. K.Dybowski zajmował się wywiadem w Krakowskiem. Zdobyte wiadomości dostarczano do Rządu Polskiego w Londynie.
Władysław Dybowski od 01.01.1946 r. wykonywał obowiązki przynależne kierownikowi Urzędu Stanu Cywilnego. W.Dybowski wspierał K.Myrka w bezskutecznych staraniach na rzecz usunięcia dowódcy legnickiej MO F.Wilka, którego funkcjonariusze nie wykonywali poleceń Zarządu Miejskiego, a nawet popełniali przestępstwa kryminalne. W 12.1945 r. nowym Prezydentem został 30-letni Antoni Stupak, członek PPR. W.Dybowski pełnił w 1946 r. funkcję komisarza spisowego dla Legnicy.
W. Dybowski został aresztowany przez funkcjonariuszy UB 16 października 1946 r. Został poddany przesłuchaniom przez śledczych UB przez okres około 3 miesięcy. Starał się nie dawać śledczym informacji, które mogłyby zagrozić innym osobom. Katarzyna, żona Władysława i Danuta, żona Konrada Dybowskiego, otrzymały kilkuletnie wyroki za udział w siatce wywiadowczej. Na śmierć skazano Władysława Dybowskiego i jego syna Konrada oraz Jerzego Zakulskiego. Skargi kasacyjne obrońców 3 skazanych na najwyższy wymiar kary zostały odrzucone przez Najwyższy Sąd Wojskowy. Prezydent B.Bierut odrzucił prośbę o skorzystanie wobec nich z prawa łaski. Wyrok śmierci na Władysławie Dybowskim (anulowany w 1993 r.) przez rozstrzelanie wykonano 30.7.1947 r. W tym samym dniu zamordowano jego syna i Jerzego Zakulskiego. Zwłoki pochowano w nieznanym miejscu. Pozostałych oskarżonych skazano na kilkuletnie kary więzienia.
Fot.Zbigniew Jakubowski{gallery}galeria/wydarzenia/01-03-22-pamieci-zolnierzy-wykletych-fot-zbigniew-jakubowski{/gallery}