Chleb, śledź i grosz
LEGNICA. Jak co roku, w Wielki Piątek przy legnickiej Katedrze odbędzie się legnicka wielkopostna jałmużna, w czasie której najbardziej potrzebującym mieszkańcom miasta zostaną rozdane bochenki okrągłego chleba, postne śledzie i – specjalnie na ten cel wybite – pamiątkowe grosze.
Poświęcona przed świątynią, przygotowana przez panie ze Stowarzyszenia „Kobiety Europy” oraz Urząd Miasta, jałmużna trafi potem na świąteczne stoły mieszkańców podtrzymując kilkusetletni obyczaj obdarzania ubogich pątników bochenkiem chleba, postnym śledziem i drobną monetą.
Wydarzenie odbędzie się w WIELKI PIĄTEK (29 marca) o godz. 13.30 w Rynku przy Katedrze. Poświęcenia pokarmów dokona legnicki biskup Andrzej Siemieniewski.
Przed wiekami właśnie w Wielki Piątek rozdawano wszystkim potrzebującym chleb o wadze ok. 1 kg, po jednym śledziu oraz nowy grosz. To był srebrny grosz, za który można było wówczas kupić na rynku jednego, może dwa śledzie. Czyli miał swoją wartość. - Grosz traktowany był jak talizman – wyjaśnia Elżbieta Chocholska, prezes Stowarzyszenia Kobiety Europy. - Przypinano go do ubrania i chronił właściciela przed chorobami. Kiedyś po takie dary przychodziło nawet 4000 ludzi.
Śledzie, podobnie jak za dawnych czasów, są pokarmem postnym, o symbolicznym znaczeniu, które utrwalone zostało w historii miasta - w nazwie renesansowych kamieniczek przy Rynku, zwanych „Śledziówkami”.
„Chleb, śledź i grosz” nawiązuje do zwyczaju, który śląska tradycja ludowa związała z kultem św. Jadwigi. Od 552 lat, w Wielki Piątek, przybyli do Legnicy ubodzy pątnicy mogli otrzymać od urzędników książęcych ważący 0,7 kg bochenek chleba, postnego śledzia i drobną monetę. To właśnie ten drobny pieniążek zwany groszem lub monetą św. Jadwigi, był najgorliwiej pożądany, przypisywano mu bowiem cudowną moc odstraszania zła i nieszczęścia.
W rzeczywistości wielkopiątkowa, legnicka jałmużna - Hedwigsstiftung (dosł. fundacja Jadwigi) powstała w 1469 roku, jako pobożne dzieło imienniczki wielkiej świętej - Jadwigi (1430-1471), żony księcia Jana I lubińskiego. Potomkowie Jadwigi gorliwie podtrzymywali wielkopiątkową tradycję i co roku, w Wielki Piątek, na dziedzińcu Zamku Piastowskiego rozdawali ubogim chleb, śledzie i jadwiżańskie grosze. Z czasem liczba pątników napływających do miasta była tak duża, iż uznano to za zagrożenie. Z obawy przed zamieszkami rozdawnictwo przeniesiono za rzekę, do książęcego folwarku w Kartuzach. Legnicka tradycja jałmużnicza cieszyła na Śląsku tak wielką sławą, że przetrwała wygaśnięcie dynastii pierwszych królów Polski. Jej ostateczny kres położyło dopiero, w początku XVIII wieku, przejście Śląska pod panowanie pruskie.
Zapomniana w XVIII wieku tradycja jałmużnicza powróciła do Legnicy ponad 20 lat temu, dzięki inicjatywie Stowarzyszenia „Kobiety Europy”. Pomysłodawczynią jest Elżbieta Chucholska, jego założycielka i prezeska. Wydarzenie od lat wspierają władze samorządowe, dzięki którym co roku na uczestników inscenizacji czeka kilkaset bochenków chleba, beczki śledzi i pamiątkowe monety.
ORGANIZATORZY: Stowarzyszenie Kobiety Europy, Urząd Miasta Legnicy
PARTNERZY: Ośrodek Sportu i Rekreacji w Legnicy, Legnickie Centrum Kultury