Szkoły przebadane pod kątem zagrożeń

W październiku tego roku Dariusz Bełdowski, profilaktyk i psychoterapeuta z Legnicy, przeprowadził badanie w trzech dużych złotoryjskich placówkach oświatowych: Zespole Szkół Zawodowych, Zespole Szkół Ogólnokształcących oraz Zespole Szkół Miejskich. Ankietował młodzież z gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, sprawdzając, jakie są zagrożenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych oraz uzależnieniami behawioralnymi (m.in. hazardem i internetem). W sumie w badaniu wzięło udział 841 uczniów w wieku od 12. do 20. roku życia: 411 dziewcząt i 430 chłopców. W ZSZ ankiety wypełniło 431 osób, w ZSM – 134, a w ZSO – 276. Największą grupę wśród badanych stanowili 16-latkowie, których było 190.

Legnicka pracownia przedstawiła raport po badaniu nie dla poszczególnych szkół, lecz w rozbiciu na kolejne roczniki uczniów. Dane z ankiet potwierdzają, że złotoryjskie placówki oświatowe nie są wolne od problemów z obszaru używania substancji psychoaktywnych (picie alkoholu, palenie papierosów i eksperymentowanie z narkotykami) oraz od zagrożeń uzależnieniami behawioralnymi.

Alkohol i papierosy

Alkohol to zdecydowanie najczęściej używana substancja psychoaktywna. Pije go ponad połowa badanych – 457 uczniów. Część respondentów nie tylko spożywa alkohol, ale i upija się nim – wskazało na to 288 uczniów (34 proc.). Już w grupie 14-latków co piąty z ankietowanych przyznaje się do picia napojów alkoholowych. Wśród 17- i 18-latków odsetek pijących wynosi odpowiednio 66 i 81 proc.

Mniejsza liczba uczniów korzysta z papierosów. Palenie jest popularne szczególnie wśród złotoryjskich 16-latków i starszej młodzieży, czyli uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Pali 256 z nich – to 31 proc. wszystkich badanych. Po papierosa w pojedynczych przypadkach sięgają już 14-latkowie.

Narkotyki

Wśród ankietowanych 181 uczniów (22 proc.) próbowało narkotyków. Najbardziej popularna jest marihuana, którą palił co piąty badany i od której zazwyczaj zaczyna się uzależnienie. 46 uczniów przyznało się, że doświadcza już problemów z powodu zażywania narkotyków. Są to w równej mierze: zaniedbywanie obowiązków szkolnych, konflikty w domu rodzinnym, problemy finansowe, problemy z prawem oraz zaniedbywanie obowiązków szkolnych. Tylko niewielka część tej młodzieży (20 osób) zgłaszała się po pomoc. 62 uczniów deklaruje, że rodzice wiedzą o ich doświadczeniach z narkotykami.

Dane z ankiety pozwalają przypuszczać, że narkotyki są dostępne w złotoryjskich szkołach – wskazało na to 13 proc. badanych. Co czwartemu z uczniów proponowano zażycie tych substancji, a 27 z nich przekazywało narkotyki innym. Ten problem występuje również w gimnazjum – w grupie 15-latków na dostępność narkotyków wskazało 18 proc. ankietowanych. Niewielka jest natomiast w szkołach liczba osób zażywających niebezpieczne nowe substancje psychoaktywne, tzw. dopalacze (6 uczniów).

Hazard i cyberprzemoc

Wśród tzw. uzależnień behawioralnych w badaniach wzięto pod uwagę uprawianie różnego rodzaju hazardu. Przyznało się do tego 81 uczniów. Najczęściej wymieniano: zakłady bukmacherskie, hazard online, grę w karty oraz automaty do gier. 111 młodych osób doświadczało problemów z powodu nadużywania komputera, 142 doznało cyberprzemocy. Pokazuje to, że młodzież ma duży problem z racjonalnym korzystaniem z komputera i internetu.

Autorzy badania z niepokojem podkreślają, że już w młodszych klasach istnieje problem zagrożeń związanych z używaniem substancji psychoaktywnych, szczególnie jeżeli chodzi o picie alkoholu i palenie papierosów. Wśród najmłodszych uczniów widoczny jest też problem z obszaru uzależnień behawioralnych (komputery, hazard). Cyberprzemoc najbardziej dotyka 14-latków (wskazało na to 23 proc. ankietowanych), jest też wyraźny wśród 15- i 16-latków.

Burmistrz  Robert  Pawłowski zapowiada, że samorząd miejski nie pozostanie obojętny na wyniki badań. – Zależy nam na ograniczaniu tego typu niekorzystnych zjawisk. Mieliśmy świadomość, że Złotoryja nie jest wyjątkiem na mapie Polski, jeśli chodzi o zagrożenia uzależnieniami wśród młodzieży. Chcieliśmy poznać ich skalę. Teraz widać czarno na białym, że problem w naszym mieście jest. Nie zamierzamy go bagatelizować, ale jesteśmy też dalecy od wpadania w panikę, bo te zagrożenia nie pojawiły się nagle. Jestem przekonany, że gdybyśmy 20 czy 30 lat temu przeprowadzili w Złotoryi podobną ankietę, to okazałoby się również, że problemy z alkoholem, papierosami czy innymi używkami są – podkreśla Robert Pawłowski. Złotoryjski ratusz zamierza w przyszłym roku przeznaczyć więcej środków na funkcjonowanie świetlicy terapeutycznej i organizację zajęć profilaktycznych, w tym sportowych. Prawdopodobnie też potrzebne będą warsztaty edukacyjne dla nauczycieli i rodziców, które pokażą im, jak mają się zachować, gdy zaczną podejrzewać, że ich uczeń czy dziecko może mieć problem z alkoholem, narkotykami, hazardem czy grami internetowymi. – Nie ma jednej skutecznej recepty na odciągnięcie młodych ludzi od uzależnień. Musimy jednak wypracować skuteczne formy przeciwdziałania, dzięki którym będziemy w stanie wyłapywać uczniów z problemami i kierować ich do specjalistów – dodaje burmistrz Złotoryi.

W porównaniu do innych badań, które były przeprowadzone w Legnicy w 2012 r. przez Millword Brown SMG/KRC i które wykazały, że aż 37% uczniów III klas gimnazjum paliło papierosy w ciągu ostatnich 12 miesięcy, 46% z nich piło alkohol w ciągu ostatniego miesiąca i 24% używało narkotyków w ciągu ostatniego roku (a inicjacja z alkoholem wystąpiła średnio w 12. roku życia, zaś z narkotykami w wieku 14 lat), wyniki uzyskane w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych w Złotoryi ukazują podobną skalę zagrożenia tymi zjawiskami.