Negatywna opinia RIO dla programu naprawczego powiatu

Warte uwagi fragmenty uchwały:

„W Programie nie przedstawiono aktualnych wielkości rozchodów budżetu w latach 2017-2022 z tytułu przypadających do spłaty rat kredytu i wykupów wyemitowanych obligacji, mimo że w 2016 r. spłacono kredyt w kwocie wyższej od określonej w harmonogramie jego spłaty. „

„W Programie (część 3) przedstawiono wprowadzane od 2013 r. działania ograniczające wydatki oraz ich efekty finansowe, w tym dla niektórych działań oszczędności w wydatkach w latach 2017-2019. Oszczędności w wydatkach z powyższego tytułu podano w kwocie rocznej 666.758,70 zł (z obliczenia wynika natomiast kwota 656.758,70 zł) oraz w latach 2017-2019 w wysokości łącznej 1.350.233,40 zł. W Programie nie określono sposobu obliczenia podanych kwot oszczędności. W łącznej kwocie oszczędności w wydatkach w latach 2017-2019 nie uwzględniono, co nie zostało wyjaśnione, oszczędności w kwocie 557.015,22 zł w wydatkach osobowych w związku ze zmianami organizacyjnymi w 2016 r. w Starostwie Powiatowym (oszczędności w kwocie 185.671,74 zł w 2016 roku) oraz obniżenia od 2013 r. do 2016 r. o 21.009,13 zł wydatków na usługi pocztowe.”

„W zakresie zwiększenia dochodów przewidziano osiągnięcie w 2018 r. dochodów z tytułu gospodarowania mieniem Skarbu Państwa w kwocie 20.000 zł, zwiększenie dochodów w 2017 r. 0 1.000.000 zł z tytułu zwrotu podatku VAT (wynikające ze złożonych deklaracji korygujących za grudzień 2010 i lata 2011-2013 z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty), wzrost dochodów w latach 2018-2019 o 207.296,68 zł rocznie z tytułu zwiększenia subwencji oświatowej w związku z planowanym utworzeniem przedszkola specjalnego oraz zwiększenie dochodów o 10.000 zł rocznie w latach 2017-2019 z tytułu spłaty zobowiązań przez Fundację Rozwoju Powiatu Złotoryjskiego. Kwoty zwiększenia dochodów wynikających ze spłaty zobowiązań przez Fundację Rozwoju Powiatu Złotoryjskiego podano tylko w części 6, działanie to nie zostało wymienione w planie przedsięwzięć naprawczych w części 4.„

„Oszczędności w wydatkach Rady Powiatu (zmiana uchwały w sprawie wysokości diet radnych) zgodnie z obowiązującymi od 1 stycznia 2017 r. kwotami diet – w każdym roku w latach 2017-2019 w kwocie 19.784,70 zł, tj. łącznie w wysokości 59.354,10 zł. Nie został objaśniony przyjęty sposób obliczenia wymienionych oszczędności w wydatkach. W części 3 Programu oszczędności z tego tytułu w latach 2017-2019 podano natomiast w kwocie 58.592,70 zł.”

„Oszczędności w wydatkach osobowych w związku z przechodzeniem pracowników na emeryturę (od 2017 r.). Oszczędności w wydatkach po 50.400 zł w latach 2018-2019, obliczone jako minimalna wysokość dodatku za staż pracy dla 9,1 etatu, jednak bez porównania z obecnie ponoszonymi wydatkami z tytułu tego dodatku. Zatem kwota oszczędności może być niższa.„

„Oszczędności W wydatkach rzeczowych w Starostwie Powiatowym – 15.000 zł rocznie w latach 2017-2019 na usługach i materiałach, tj. łącznie 45.000 zł. W części 3 Programu oszczędności w wydatkach rzeczowych w latach 2017-2019 podano natomiast w kwocie łącznej 48.000 zł (16.000 zł rocznie).”

„Redukcja wydatków na dotacje dla stowarzyszeń i na promocję powiatu – 10.000 zł rocznie w latach 2017-2019, tj. oszczędności w łącznej wysokości 30.000 zł. Zauważa się, że w 2015 i 2016 r. Powiat nie ponosił wydatków na promocję (w rozdziale 75075 „Promocja jednostek samorządu terytorialnego”), a w 2014 r. wydatki na promocję wynosiły 13.631,98 zł (rozdział 75075). W części 3 Programu w związku z redukcją wydatków na promocję, oszczędności w latach 2017-2019 podano w kwocie 40.895,94 zł.”

„Zmniejszenie wydatków oświatowych w 2017 r. 0 1.080.000 zł, jak stwierdzono (str. 21) w związku z otrzymaniem niższej subwencji oświatowej i planowanym utrzymaniem dofinansowania do oświaty na poziomie wykonania w 2016 roku. Nie została opisana metodologia obliczenia powyższej znaczącej kwoty oszczędności w wydatkach. Zauważa się również, że z przedłożonego projektu uchwały budżetowej na 2017 r. wynika wzrost wydatków powiatowych jednostek oświatowych w stosunku do wydatków wykonanych w 2016 r. (w dziale 801 „Oświata i wychowanie” wydatki w 2016 r. wynosiły 9.936.840,74 zł, a na 2017 r. zaplanowano wydatki w kwocie 10.393.646 zł).”

„Łącznie założono oszczędności w wydatkach w kwocie 1.198.944,70 zł w 2017 r., 633,704,70 zł w 2018 r. i 633.704,70 zł w 2019 r., tj. oszczędności w latach 2017-2019 w łącznej wysokości 2.466.354,10 zł. Na str. 27 Programu roczne oszczędności wynikające z planowanych działań naprawczych podano natomiast w kwocie łącznej 654.704,70 zł, która nie wynika z danych szczegółowych.Efekty finansowe wymienionych w części 6 Programu planowanych przedsięwzięć naprawczych (zwiększających dochody oraz zmniejszających wydatki) wyniosą łącznie 2.208.944,70 zł w 2017 r., 871.001,38 zł w 2018 r. i 851.001,38 zł w 2019 r., tj. w latach 2017-2019 łącznie 3.930.947,46 zł. W Programie (w tabeli na str. 29-31) efekty finansowe dla tych przedsięwzięć podano w nieprawidłowych wielkościach: 2.234.044,70 zł w 2017 r., 861.001,38 z w 2018 r. i 841.001,38 zł w 2019 r. oraz w kwocie łącznej 3.900.947,46 zł.„

„Planuje się natomiast zaciągać od 2018 r. do 2021 r. kredyty w wysokości 4.000.000 zł rocznie i w 2022 r. w wysokości 2.550.000 zł, a w kolejnym etapie, w przypadku niepowodzenia etapu pierwszego, przyjęto, że Powiat wystąpi o pożyczkę z budżetu państwa w kwocie 18.550.000 zł. W Programie nie określono skutków finansowych powyższych działań restrukturyzujących zadłużenie.”

„W części 4 Programu (str. 19) zamieszczono, również niespójny z powyższymi założeniami, ramowy harmonogram prac związanych z wdrażaniem Programu. W harmonogramie przewidziano równoczesne podjęcie działań, w terminie już od II półrocza 2017 r., w celu pozyskania środków (komercyjnych) na częściowy wykup obligacji i wystąpienie do Ministerstwa Finansów o pożyczkę z budżetu państwa. Stosownie do art. 224 ust. 1 u.f.p., jednostce samorządu terytorialnego może być udzielona pożyczka z budżetu państwa, jeżeli jednostka realizuje postępowanie naprawcze lub przystępuje do jego realizacji oraz z analizy programu postępowania naprawczego wynika, że w stopniu wysoce prawdopodobnym: nastąpi poprawa sytuacji finansowej tej jednostki oraz skuteczności w wykonywaniu jej ustawowych zadań, zachowane zostaną zasady określone w art. 242-244, na koniec roku, w którym upływa termin spłaty pożyczki oraz zapewniona zostanie spłata pożyczki wraz z odsetkami. W Programie nie przedstawiono informacji określonych w powołanym przepisie.”

„Według Programu, na sytuację finansową Powiatu może wpłynąć przejęcie zobowiązań SPZOZ w kwocie 18.500.000 zł. Nie określono jednak rodzaju zobowiązań SPZOZ i terminu ewentualnego ich przejęcia, mimo stwierdzenia że z chwilą przejęcia tych zobowiązań nie będzie zachowany dopuszczalny wskaźnik spłaty długu Powiatu w kolejnych latach, zatem także po 2020 roku (w Programie założono zachowanie wskaźnika spłaty od 2021 roku).„

„Wątpliwość budzi przewidziany wzrost subwencji oświatowej w związku z planowanym utworzeniem przedszkola specjalnego przy Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Złotoryi (dla 4 uczniów z autyzmem). Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2016 r. poz. 1943, z późn. zm.), jak i art. 8 ust. 15 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 59), zakładanie i prowadzenie przedszkoli specjalnych jest zadaniem własnym gminy. W świetle powołanych przepisów, w Programie nie wyjaśniono, jakie działania zostały podjęte lub będą podjęte przez organy Powiatu 1 w jakich terminach w celu utworzenia przedszkola specjalnego już od roku szkolnego 2017-2018 i dlaczego utworzenie przedszkola zwiększy tylko dochody Powiatu i nie spowoduje dodatkowych kosztów (np. nie spowoduje zwiększenia zatrudnienia, str. 27).„

„W Programie stwierdzono (str. 19), że przyjęte działania są wystarczające dla zapewnienia realizacji zadań publicznych i zachowania od 2021 r. relacji określonej w art. 243 u.f.p., bez przedstawienia wiarygodnych wyliczeń określonych wartości budżetowych i relacji potwierdzających powyższy wniosek.Wyłącznie z informacji zawartej w podsumowaniu Programu (str. 37) wynika, że na koniec 2022 r. w związku z przewidywanym zaciąganiem w latach 2018-2022 kredytów na wykup obligacji zobowiązania z tytułu nowych kredytów długoterminowych wyniosą 18.550.000 zł i będą spłacane od 2023 r. do 2032 r., w równych 10 ratach rocznych po 1.855.000 zł.”

„W Programie nie przedstawiono kształtowania się w latach 2017-2032 podstawowych wielkości budżetowych i relacji, o których mowa w art. 243 u.f.p. (wskaźników spłaty długu), uwzględniających efekty finansowe przedstawionych w Programie działań naprawczych oraz spłatę zaciągniętych i planowanych długoterminowych zobowiązań finansowych. Brak jest zatem podstaw do twierdzenia, że w latach 2021-2032 nie zostanie przekroczony dopuszczalny wskaźnik obciążenia budżetu spłatą długu, ustalony zgodnie z zasadami określonymi w art. 243 u.f.p.”

„Odnośnie prognozowanych wielkości budżetowych, w Programie przedstawiono zestawienia, według wzoru wieloletniej prognozy finansowej (rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 stycznia 2013 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego – Dz.U. z 2015 r. poz. 92), które zawierają dane liczbowe wyłącznie dla lat 2017-2022 w zakresie dochodów i wydatków oraz wyniku budżetu i przychodów, a także wskaźniki spłaty zobowiązań w tych latach (str. 33-36).Na podstawie analizy danych zawartych w wymienionych zestawieniach w porównaniu do wielkości przyjętych w przedłożonym 15 listopada 2016 r. projekcie uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej Powiatu na lata 2017-2022, Skład Orzekający stwierdził, że w zestawieniach w latach 2018-2019 nie przewidziano dochodów ze sprzedaży majątku, które w projekcie uchwały prognozowano w wysokości 1.500.000 zł w 2018 r. oraz 2.000.000 zł W 2019 r., i w związku z tym zmniejszono w 2018 i 2019 r. dochody i wydatki o wymienione kwoty, czego skutkiem jest zmiana wskaźników spłaty zobowiązań w tych latach.Pozostałe wielkości wykazano w zestawieniach w kwotach przyjętych w projekcie uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Z danych zawartych w tych zestawieniach wynika, że dopuszczalny wskaźnik spłaty zobowiązań będzie przekroczony w latach 2017-2020, tak jak w projekcie wieloletniej prognozy finansowej.„

„W zestawieniach nie wykazano w latach 2018-2022 przychodów zwrotnych (kredytów), mimo że jednym z działań restrukturyzujących zadłużenie jest zaciąganie w tych latach nowych kredytów długoterminowych w łącznej wysokości 18.550.000 zł, ze spłatą w latach 2023-2032.„

„W zestawieniu wyniku budżetu (str. 36) w latach 2017-2022 prognozowane są nadwyżki budżetu w kwotach odpowiednio: 370.000 zł, 5.370.000 zł, 5.370.000 zł, 5.010.500 zł, 5.000.000 zł i 3.550.000 zł, z uwagą, że „Zakłada się osiąganie dodatniego wyniku budżetu w latach 2017-2022 z przeznaczeniem na wykup obligacji i spłatę obecnego kredytu. Przytoczone wyżej założenie jest sprzeczne z przewidywanym zaciąganiem w latach 2018-2022 nowych kredytów długoterminowych na sfinansowanie wykupu obligacji lub wystąpienie o pożyczkę z budżetu państwa. Ponadto, mimo że na koniec 2016 r. zadłużenie z tytułu zaciągniętego kredytu wynosiło 920.500 zł, w planowanych w powyższych kwotach nadwyżek budżetowych na spłatę tego kredytu przewidziano łącznie kwotę 1.120.500 zł.”

„W ocenie Składu Orzekającego, nie jest możliwe uzyskanie w latach 2018-2022 nadwyżek budżetu (nadwyżki dochodów nad wydatkami) w przedstawionych wyżej wielkościach, umożliwiających wykup obligacji z własnych środków (str. 36). Ze sprawozdań z wykonania budżetu (Rb-27S, RB-28S i Rb-NDS) wynika bowiem, że w latach 2014-2016 dochody były wyższe od wydatków odpowiednio tylko o 253489125 zł, 767.820,23 zł i 1.146.112,11 zł, a wykonane w latach 2009-2013 budżety zamykały się deficytem (wykonane wydatki były wyższe od uzyskanych dochodów).”

„Zgodnie z Programem, efekty finansowe wprowadzonych i planowanych działań naprawczych (przy założeniu, że w żadnym przypadku nie są to te same działania, co jednak nie jest jednoznacznie określone w Programie) wyniosą łącznie 2.865.703,40 zł w 2018 r., 1.527.760,08 zł w 2019 r. i 1.507.760,08 zł w 2019 roku. Nie można zatem wnioskować, że wprowadzone i planowane działania oszczędnościowe pozwolą na uzyskanie nadwyżek budżetu w przewidywanych w Programie kwotach.„

„Prognozowane dla lat 2018-2022 (str. 33-36) wielkości budżetowe i relacje, o których mowa w art. 243 u.f.p., obliczone w oparciu o te wielkości, są nierealne. Przyjęto bowiem, że w latach 2018-2022 nadwyżki operacyjne (nadwyżka dochodów bieżących nad wydatkami bieżącymi) wyniosą odpowiednio 5.370.000 zł, 5.370.000 zł, 6.010.500 zł, 5200000 zł oraz 3.630.000 zł i w stosunku do planowanych w tych latach dochodów stanowić będą odpowiednio 11,25%, 11,25%, 12,39%, 10,46% i 7,44% (tzw. relacje jednoroczne).”

„Na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu w latach 2011-2016 ustalono, że wykonane relacje jednoroczne były natomiast znacznie niższe (miały także wartość ujemną, wystąpił bowiem deficyt, operacyjny) i wynosiły odpowiednio -0,65%, -0,26%, 1,90%, 2,06%, 2,86%, 4,90%. W 2017 r. w przedłożonym projekcie uchwały budżetowej zaplanowana nadwyżka operacyjna stanowiła tylko 1,21 dochodów ogółem”

„Wskazać należy, że – co do zasady – stosownie do art. 243 ust. 1 u.f.p., dopuszczalny w danym roku budżetowym wskaźnik Spłaty długu stanowi średnią arytmetyczną relacji jednorocznych z trzech lat poprzedzających rok budżetowy. Przy założeniu, że możliwe jest uzyskanie przez Powiat w latach 2018-2022 relacji jednorocznej na poziomie 3%, jako średniej arytmetycznej z wykonanych relacji jednorocznych w latach 2013-2016 (przyjmując, zgodnie z Programem, że Powiat nie uzyska dochodów ze sprzedaży majątku), przypadające do spłaty już zaciągnięte zobowiązania przekroczą dopuszczalny poziom obciążenia budżetu spłatą długu także w latach 2021-2022. Oznacza to, że w każdym roku z lat 2018-2022, podobnie jak w 2017 r., dopuszczalny wskaźnik spłaty długu będzie przekroczony, co w świetle przepisu art. 243 ust. 1 u.f.p. oznacza, że organ stanowiący nie będzie mógł w tych latach uchwalić budżetu Powiatu i wieloletniej prognozy finansowej.„

Jak, więc widać z przytoczonych fragmentów program naprawczy wydaje się być nierealny. RIO zauważa niedokładność, brak wielu wyliczeń oraz brak przedstawionej metodologii obliczenia wielu znacznych kwot oszczędności w wydatkach (w tym najważniejszej – cięć w oświacie na 1 080 000 zł). Program także nie daje nadziei na to, że w latach 2018-2022 powiat będzie w stanie samodzielnie uchwalić budżet.

Tak samo jak w zeszłym roku, budżet powiatu prawdopodobnie zostanie ustalony w najbliższym czasie przez Regionalną Izbę Obrachunkową we Wrocławiu po wydaniu negatywnej opinii. Do tego czasu pieniądze powiat będzie wydatkować na podstawie projektu uchwały budżetowej na rok 2017, który został przez organ nadzoru zaopiniowany również negatywnie.

Powiat ma 14 dni od dnia doręczenia uchwały na złożenie odwołania od uchwały Składu Orzekającego. Odwołanie wnosi się do Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu.