Zakład Hydrotechniczny obchodzi 20-lecie

Obiekt unieszkodliwiania odpadów wydobywczych (OUOW) Żelazny Most jest jedynym miejscem deponowania odpadów z flotacji rud miedzi pochodzących ze wszystkich Zakładów Górniczych KGHM Polska Miedź S.A. co powoduje, że stanowi on kluczowe ogniwo technologiczne, bez którego produkcja koncentratu miedziowego byłaby niemożliwa.

Odpady flotacyjne stanowią około 94% wydobytej rudy i rocznie przybywa ich około 29 mln. ton. Budowę istniejącego obiektu zwanego „Żelazny Most” rozpoczęto w 1974 r. a jego eksploatacja i równoczesna rozbudowa trwa od 1977 r. Obecnie jest to największy obiekt tego typu w Europie, budzący duże zainteresowanie zarówno w kraju jak i za granicą. Jego powierzchnia całkowita wynosi 1580 ha, a objętość składowanych odpadów wynosi ponad 590 mln m3.

- Obchodzimy dwudziestą rocznicę istnienia bardzo ważnego dla nas Oddziału- Zakładu Hydrotechnicznego. Oddział jest kluczowym ogniwem w produkcji koncentratu miedziowego. Szczególnie dziękuję i gratuluję wszystkim pracownikom za ich profesjonalizm i ciężką, codzienną pracę. – powiedział Krzysztof Skóra, prezes KGHM Polska Miedź.

W KGHM istnieje i zawsze istniała świadomość jak istotny jest to obiekt dla funkcjonowania firmy i jak wiele uwagi należy mu poświęcać, aby był całkowicie bezpieczny i przyjazny środowisku. W centrum uwagi jest bezpieczeństwo zapory, a także gospodarka wodna i działania proekologiczne. W efekcie całego dorobku naukowego i praktycznego eksploatacja i działania proekologiczne związane z tym obiektem prowadzone są zgodnie ze sztuką najlepszych dostępnych technik.

Wydobywana w Polsce ruda ma około 2% wartościowych metali, a ponad 94 % urobku to odpady. Odpady flotacyjne w postaci płynnych szlamów transportowane są z Zakładów Wzbogacania Rud rurociągami na OUOW Żelazny Most. W zbiorniku zachodzi proces klarowania, po którym woda wraca do obiegu technologicznego przez system wież i rurociągów. Dzięki temu ta sama woda jest wykorzystywana w ciągu produkcyjnym wielokrotnie, co znacząco wpływa na oszczędność jej zużycia. Do Żelaznego Mostu odprowadzane są także wody z odwodniania kopalń. Blisko 70% odpadów, które trafia do zbiornika wykorzystuje się do dalszej nadbudowy i uszczelniania czaszy obiektu, a pozostała ilość ulega unieszkodliwianiu.

Obiekt Żelazny Most jest dziś jednym z najlepiej monitorowanych tego typu obiektów na świecie. Geodezyjna sieć obserwacyjna, służąca do badań deformacji korony i przedpola zbiornika, liczy aż 500 punktów badawczych,. Zmiany poziomu i ciśnienia wody w osadach i podłożu można obserwować dzięki sieci ponad 2400 piezometrów oraz przetworników ciśnienia, które są zainstalowane w zaporach i na przedpolu składowiska. Ponadto, jest wyposażony w  kilkaset innych urządzeń służących do monitoringu obiektu zgodnie z metodą obserwacyjną, polegającą na okresowych analizach wyników monitoringu geotechnicznego zachowania się obiektu które potwierdzą lub zmodyfikują kryteria projektowania przyjęte dla dalszej rozbudowy obiektu .

Prowadzony jest również szeroko zakrojony monitoring geotechniczny i środowiskowy. Wszystkie wyniki ewidencjonowane są w informatycznych systemach gromadzenia danych, które na bieżąco są rozwijane i dostosowywane do potrzeb praktycznych i stanu techniki w tej dziedzinie,  podlega on stałej kontroli dzięki systemowi nadzoru bezpieczeństwa konstrukcji zapór oraz  alarmowania ludności na wypadek awarii. Wdrożone są procedury działania władz administracyjnych i postępowania ludności na wypadek zaistnienia zagrożenia bezpieczeństwa. Rozwijana jest także współpraca z lokalnymi władzami i społecznością  w kwestiach  związanych z eksploatacją obiektu.

Zakład Hydrotechniczny zajmuje się nie tylko zagospodarowaniem odpadów, ale również dostawą piasku do podsadzania wyrobisk z użytkowanej piaskowni Obora, której łączne wydobycie od początku istnienia Oddziału przekroczyło już 29 mln m3. Odpowiedzialny jest również za dostarczenie wody technologicznej służącej do bieżącej produkcji której przetransportowano już ponad 3 miliardy. Oddział administruje również nieczynnymi OUOW Gilów, Wilków po byłej kopalni Lena oraz składowiskami po dawnej kopalni Konrad w Iwinach. W zarządzie Oddziału znajduje się ponad 3200 ha terenów przemysłowych, leśnych i gruntów rolnych. Zakład Hydrotechniczny zarządza rozległą siecią rurociągów wodnych i odpadowych o łącznej długości ponad 150 km.

- Jesteśmy trwałym elementem pejzażu gospodarczego gmin zagłębia miedziowego i bardzo istotnym, jedynym tego rodzaju obiektem w strukturze produkcyjnej KGHM Polska Miedź S.A.- wylicza Apolinary Lipski, dyrektor naczelny Oddziału Zakład Hydrotechniczny KGHM Polska Miedź.  – Przed nami nowe wyzwania. Zgodnie z ekspertyzami rozbudowa obiektu o Kwaterę Południową umożliwi zachowanie obecnego poziomu wydobycia miedzi w KGHM przez najbliższe kilkadziesiąt lat. Niezwykle istotna w naszej działalności jest polityka dobrego sąsiedztwa. Prowadzimy dialog i partnerską współpracę z otoczeniem, a w szczególności z lokalnymi mieszkańcami oraz samorządami.

Projekt rozbudowy, zakłada budowę południowej kwatery, co pozwoli na składowanie odpadów flotacyjnych przez następne dekady. Powierzchnia rozbudowanego zbiornika wzrośnie wówczas o 600 ha, a w ślad za tym jego pojemność o dodatkowe 300 mln m3. Plany rozwojowe poprzedziły konsultacje z Zespołem Ekspertów Międzynarodowych, który czuwa nad bezpieczeństwem składowiska.

Podczas uroczystej Akademii z okazji 20-lecia istnienia Zakładu Hydrotechnicznego zostały wręczone odznaczenia „Zasłużony dla Oddziału Zakład Hydrotechniczny” za zasługi stanowiące wkład w rozwijanie działalności Oddziału. Profesor Waldemar Świdziński z Instytutu Budownictwa Wodnego PAN wygłosił referat pt. „Dobrze rozwinięty system monitoringu podstawą bezpiecznej eksploatacji i rozbudowy OUOW Żelazny Most  (wzorzec dla innych tego typu obiektów w kraju i na świecie”. Uroczystość odbyła się w Sali Królewskiej Akademii Rycerskiej w Legnicy.