18. edycja Millennium Docs Against Gravity

Program Festiwalu MDAG 2021 w Kinie Piast:
09.09, godz. 16.00
Mit Hitlera
USA 2020, 88 minut
Reżyseria: Petra Epperlein, Michael Tucker
Film jest prowokacyjnym śledztwem na temat fascynacji naszej kultury Hitlerem i nazizmem. Jego osią jest książka Sebastiana Haffnera „The Meaning of Hitler” z 1978 roku. Czy w obliczu wzrastającej fali rasizmu, prób normalizacji antysemityzmu i traktowania historii jako broni politycznej, losy Hitlera mogą pomóc w zrozumieniu naszych czasów?
Lęk przed autorytaryzmem i faszyzmem obecny jest w większości krajów, a film zajmuje się mitami, błędnymi teoriami rozumienia historii i nieumiejętnością radzenia sobie z dziedzictwem jednego z największych dyktatorów w historii. Od myślicieli, takich jak Deborah Lipstadt, Martin Amis, Sir Richard Evans, Saul Friedlander, Yehuda Bauer, a także od słynnych łowców nazistów – Beate i Serge Klarsfeldów – dowiadujemy się nowych faktów dotyczących Hitlera, które pomagają lepiej zrozumieć teraźniejszość. Film był kręcony w dziewięciu krajach i przedstawia także punkt widzenia denialistów Holocaustu, takich jak David Irving.

09.09, godz. 18.00
Uzależnieni od ekranu
USA 2020, 71 minut
Reżyseria: Jon Hyatt
Jak to się dzieje, że smartfony zabierają nam siedem lat życia? Od smartfonów, tabletów, poprzez smartbandy, smartwatche czy czytniki e-booków – ekran towarzyszy nam na każdym kroku, a co więcej powszechnie kojarzy się z przyjemnością. Wyzwala dopaminę, która gdy pojawia się w dużych ilościach, podnosi poziom hormonów szczęścia.
Pomysł, że smartfony uruchamiają nasze centra przyjemności nie jest niczym nowym, ale film pokazuje, w jaki sposób zostały one zaprojektowane do tego właśnie celu. Elektroniczne ekrany wpływają na funkcjonowanie naszego układu nerwowego i dlatego jesteśmy od nich tak uzależnieni. Branża technologiczna wiedziała o tym od dawna i opracowała zabawne, wciągające technologie, które z czasem stały się przedłużeniem nas samych, zmieniając sposób, w jaki komunikujemy się i współdziałamy. rzeczywiście jak doszło do tego, że smartfony mają na nas taki wpływ? Czy nie jesteśmy od nich za bardzo uzależnieni? Co nas do nich przyciąga i jaki ma to wpływ na świat i młode pokolenie? I wreszcie – czy uzależnienie nas od ekranu było rzeczywiście zamierzone?
Film pokazuje, w jaki sposób smartfon stał się dziś obsesyjno-kompulsywną religią, wynoszącą nas z banału codziennego życia do wyższego banału naszych nierealnych cyfrowych marzeń i aspiracji. Przedstawia również skutki takiego zjawiska. Smartfon zamienił komputer w lustro, które nas zahipnotyzowało i zmusiło, abyśmy się w nie wpatrywali.
 
09.09, godz. 20.00
Zappa
USA 2020, 129 minut
Reżyseria: Alex Winter
Frank Zappa był ikoną muzyki i kultury rewolucyjnych lat 70. XX wieku. Dziwi fakt, że tak długo trzeba było czekać na jego filmową biografię. Biorąc jednak pod uwagę różnorodność jego muzycznych dokonań, bezkompromisowy stosunek do rzeczywistości i paradoksy biografii, jego życie nie było z pewnością łatwym tematem.
Frank Zappa był ikoną muzyki i kultury rewolucyjnych lat 70. XX wieku. Dziwi fakt, że tak długo trzeba było czekać na jego filmową biografię. Biorąc jednak pod uwagę różnorodność jego muzycznych dokonań, bezkompromisowy stosunek do rzeczywistości i paradoksy biografii, jego życie nie było z pewnością łatwym tematem. Kluczem do stworzenia filmu był dostęp do filmowych i zdjęciowych archiwów gromadzonych przez samego artystę przez całe życie, aż do śmierci w 1993 roku. Alexowi Winterowi udało się przekonać wdowę po Zappie, Gail, do koncepcji produkcji, która nie jest typowym filmem muzycznym.
 
10.09, godz. 15.00 – pokaz w ramach Filmowego Klubu Seniorów
Wróżbita z Sycylii
Francja, Włochy 2020, 87 minut
Reżyseria: Leandro Picarella
Południe Włoch jest pełne magii. Film rozpoczyna prolog z cytatami filozofa i jasnowidza Empedoklesa, który mieszkał w greckiej kolonii Akragas (obecnie Agrigento) na Sycylii w V wieku p.n.e. Po nim następuje  opowieść o niezwykłym magu – sycylijskim wróżbicie Achille, niegdyś rozsławionym przez lokalne stacje telewizyjne. Po zwolnieniu z więzienia, gdzie odsiadywał długi wyrok, Achille próbuje przywrócić swoje życie na właściwe tory. Chęć ponownej integracji ze społeczeństwem zderza się jednak z nieufnością ludzi, którzy przez ten czas się zmienili, ale wciąż zwracają się do magów i wróżbitów, aby rozwiązać problemy lub ścigać łut szczęścia. Achille doradza im w sprawach miłosnych, układając tarota.
Jego klienci desperacko szukają pewników i odpowiedzi. Chcą wierzyć w coś więcej niż tylko pozorną arbitralność ich życia. Achille obiecuje im napromieniowane bransoletki, chociaż ich dostawca Moka, tajemniczy rzemieślnik topiący metal i kamień, nie przywozi na czas towaru. Na obrzeżach tego rozpadającego się świata rzeczywistość i fikcja, przeszłość i teraźniejszość, prawda i kłamstwo mieszają się w rytuale zbiorowego oczyszczenia. „Początkowo szukałem historii, która pozwoliłaby mi przedstawić nowy punkt widzenia na świętą magię w południowych Włoszech. Musiałem zacząć od przeszłości, aby nakreślić okrąg łączący Wielką Grecję z dzisiejszą Sycylią. Chciałem, aby sedno opowieści rozwinęło się w mieście, żeby dowiedzieć się, w jaki sposób pozostałości wiedzy przodków rozproszyły się w czasie” – tłumaczy reżyser.

10.09, godz. 17.00
Gorbaczow. Raj
Łotwa, Czechy 2020, 100 minut
Reżyseria: Witalij Manski
Michaił Gorbaczow, 89-letni ostatni lider Związku Radzieckiego, przyjmuje w swoim domu reżysera Witalija Manskiego. W lekkim stylu prowadzą rozmowy o poważnych sprawach. Gorbaczow opowiada o swoim życiu. W czasie pobytu na szczycie władzy Związku Radzieckiego doprowadził do upadku imperium komunistycznego i tektonicznych zmian na świecie. Jego program pieriestrojki i głasnosti miał naprawić państwo i był nadzieją na wolność obywateli. Zgodził się na zjednoczenie Niemiec, którego symbolem było obalenie muru berlińskiego. Jednocześnie ginęli ludzie żądający wolności w Wilnie, Baku, Tbilisi. Starano się ukryć konsekwencje wybuchu elektrowni atomowej w Czarnobylu. Zaś własny naród Gorbaczowa oskarża go o zniszczenie imperium – ich jedynej dumy i sensu poświęceń. Z takim ciężarem samotny stary człowiek żyje w luksusowej rezydencji na przedmieściach Moskwy, wspominając swoją żonę Raisę i czasy, które zmieniły świat.
 
10.09, godz. 20.00
Tańcząca z rekinami
Australia 2020, 95 minut
Reżyseria: Sally Aitken
Valerie Taylor to żywa legenda w świecie nurkowania. W latach 50. XX wieku była łowczynią rekinów i mistrzynią w ich zabijaniu. Z czasem zamieniła włócznię na aparat fotograficzny i stała się aktywną działaczką na rzecz ochrony tych groźnych stworzeń.
W latach 60. XX wieku wraz z innymi pionierami w tej dziedzinie, takimi jak Stan Waterman w USA czy Jacques Cousteau we Francji, należała do nielicznej garstki wykwalifikowanych podwodnych fotografów. Odważyła się podejść bliżej do rekina niż ktokolwiek wcześniej, przeżyła jego atak i zaprzyjaźniła się z żarłaczem białym. Studiowała zachowanie tych drapieżników i szerzyła wiedzę na ich temat. Współpracowała ze Stevenem Spielbergiem przy filmie „Szczęki”, podbiła świat nurkowania zdominowany przez mężczyzn, a jej zapał i pasja wpłynęły na powszechną wiedzę ludzi na temat rekinów oraz na to, jak je postrzegamy.
Film portretuje tę magnetyczną osobowość, wykorzystując zremasterowane materiały archiwalne utrwalone na przestrzeni 50 lat jej życia. Udajemy się w zachwycającą pod względem wizualnym podróż do podwodnego świata z czasów, zanim rafy koralowe zostały spustoszone przez zmiany klimatyczne, a przełowienie zredukowało niemal do zera wiele morskich gatunków. Poznajemy morską krainę, obserwując majestatyczny charakter rekinów i ich groźną charyzmę. Strach zastępuje szacunek i podziw, a przede wszystkim zrozumienie, z jakiego powodu to właśnie rekiny znajdują się na wierzchołku drabiny oceanicznych stworzeń.
 

11.09, godz. 15.00
Stambuł bez smyczy – pokaz + debata
USA 2020, 70 minut
Reżyseria: Elizabeth Lo
Bezdomne psy oprowadzają nas po Stambule – gigantycznej metropolii, gdzie jest ich zatrzęsienie i przeżycie każdego dnia to dla nich walka. Nasi bohaterowie zaprzyjaźniają się z grupą młodych Syryjczyków, którzy, tak jak oni, nie mają dachu nad głową. Po raz kolejny widzimy, jak wspaniała może być więź człowieka z czworonogiem.
Poruszający i świetnie zrealizowany film Elizabeth Lo otrzymał Nagrodę dla najlepszego pełnometrażowego filmu międzynarodowego podczas ostatniej edycji festiwalu Hot Docs w Toronto.
Po seansie na temat relacji między udźmi i psami porozmawiają z Państwem wielcy miłośnicy psów – Paweł Palcat, aktor Teatru im. H. Modrzejewskiej w Legnicy, autor czarującego fanpage’a „Porady Mani”, który prowadzi wspólnie ze swoim ukochanym psem, i dziennikarka Magdalena Piekarska, najlepsza przyjaciółka Fridy i Bazyla.  Będzie okazja do omówienia wspólnych występów teatralnych Pawła i Mani, ale przede wszystkim tej szczególnej więzi, która połączyła Homo sapiens i Canis familiaris.
 
11.09, godz. 17.15
Śledztwo w domu spokojnej starości
Chile, Niemcy, Hiszpania 2020, 86 minut
Reżyseria: Maite Alberdi
83-letni Sergio zostaje szpiegiem. Wygrywa casting na agenta, którego zadaniem jest przeniknięcie do domu spokojnej starości i zdawanie raportów z poziomu opieki nad pensjonariuszami. Casting organizuje niejaki detektyw Romulo, do którego zgłasza się córka pensjonariuszki podejrzewająca, że jej matka jest źle traktowana. Sergio, chociaż nie przypomina agenta 007, łapie okazję na oderwanie się od melancholii i wspomnień o zmarłej żonie. Gorliwie uczy się technik szpiegowskich i związanych z nimi technologii. Gdy „rozpracowuje” pensjonat i zbliża się do kilku swoich rówieśników odkrywa, że niebezpieczeństwo dla seniorów ukryte jest gdzie indziej, znacznie głębiej.
Ten film to wyjątkowa medytacja nad współczuciem i samotnością ze wspaniałymi bohaterami i zwrotami akcji – jak na porządny film szpiegowski przystało.
 
11.09, godz. 19.00
Polaków Portret Własny – pokaz + debata
Polska 2021, 113 minut
Reżyseria: J. Droczyński, M. Białoruski, R. Rawłuszewicz
„Kończą się małżeństwa. Kończą się życia. Będzie ciężko, jak to wszystko się skończy. Dobrze, że chociaż z wami mogę porozmawiać. W cudzysłowie, oczywiście” – mówi Piotr, który od miesiąca siedzi zamknięty we własnym mieszkaniu. W tej samej sytuacji znaleźli się praktycznie wszyscy Polacy. W izolacji czekają na szczepionkę, która wyleczy ich z wirusa samotności. Film stanowi roczny zapis pandemicznej rzeczywistości w Polsce. Składają się na niego osobiste nagrania filmowych bohaterów oraz dokumentalna rejestracja polskich realiów w czasie pandemii COVID-19.
Półtora roku życia w pandemii z pewnością zmieniło nas wszystkich. Po takim czasie możemy się już pokusić o pewne podsumowania. Czy okres lockdownu zapamiętamy głównie jako napędzany frustracją czas pragnienia powrotu do„normalności”? A może choć część z nas doceniła „chwilowe zawieszenie świata”? Na te oraz wiele innych pytań spróbują odpowiedzieć dr Anetta Pereświet-Sołtan – psycholog i Waldemar Chudziak – dziennikarz.
 
12.09, godz. 15.00
Herbert. Barbarzyńca w ogrodzie
Polska, Francja 2021, 95 minut
Reżyseria: Rafael Lewandowski
Na świecie Zbigniew Herbert jest uznanym poetą a w Polsce postacią kultową. Jednak za uniwersalnym pięknem jego wierszy i nieskazitelną moralnością artysty, kryje się burzliwe i trudne życie. Jeden z największych poetów XX wieku. Jego twórczość została przetłumaczona na 40 języków, była wielokrotnie nagradzana za swój ponadczasowy oraz uniwersalny charakter.
W Polsce jej znaczenie jest jeszcze większe, ponieważ Herbert był w swoim ojczystym kraju moralnym przewodnikiem, którego wierszy uczono się na pamięć w czasach walki z komunizmem. Za krystalicznym pięknem pozostawionej poezji kryje się mało znane życie prywatne Herberta – poety i humanisty, człowieka pełnego humoru i finezji, który zmagał się z niepewnością, gniewem, bólem fizycznym, a nawet chorobą psychiczną.
Ponad 20 lat po śmierci artysty, „Herbert. Barbarzyńca w ogrodzie” ukazuje jego skomplikowaną i złożoną osobowość. Twórcom filmu udało dotrzeć się do osób, które osobiście znały poetę i nigdy publicznie nie wypowiadały się na jego temat. Jest to pierwszy film zrealizowany we współpracy z Fundacją im. Zbigniewa Herberta oraz jego spadkobiercami. Dzięki wglądowi we wspomnienia i doświadczenia bliskich mu osób, a w szczególności jego żony Katarzyny, podążając jego śladami z Polski, poprzez Europę, do Stanów Zjednoczonych, twórcy filmu zadają pytanie o cenę, jaką autor „Pana Cogito” musiał ponieść za swoją wrażliwość i niezależność.

12.09, godz. 17.30
Furia
USA 2020, 88 minut
Reżyseria: Krzysztof Kasior
Polska 2021, 85 minut
Reżyseria: Petra Epperlein, Michael Tucker
W filmie odkrywamy jej wewnętrzną siłę i ambicję, aby spełnić własne marzenia, mimo że nie jest jej łatwo. Mieszka w małej miejscowości i pochodzi z rodziny z problemem alkoholowym. Nie ma też szczęścia w miłości. Nie poddaje się jednak – zarówno w poszukiwaniu bliskości, jak i pokonywaniu kolejnych zawodniczek, nawet po dłuższej przerwie. Czy uda jej się wrócić na ring?
25-letnia Aleksandra Rola jest mistrzynią MMA, której udało się pokonać wszystkie swoje przeciwniczki w trakcie jednego roku, mimo że nie trenowała długo tej dyscypliny. Teraz szykuje się do mistrzostw świata w Las Vegas. Ola ma też za sobą kilka prób samobójczych, po których postanowiła zrezygnować z psychoterapii na rzecz treningów MMA. W ten sposób udało jej się pozbyć nagromadzonej złości i frustracji.

12.09, godz. 20.00
Nowa korporacja
Kanada 2020, 103 minuty
Reżyseria: Joel Bakan, Jennifer Abbott
„Nowa Korporacja” przedstawia ewolucję, jaką przeszła współczesna korporacja po wielkim kryzysie w 2008 roku i nowe formy zagrożenia, jakie stwarza dziś dla społeczeństw. Narracja korporacji zmieniła się, a dbanie o zysk udziałowców nie jest już jej najważniejszym zadaniem.
Dzięki programom korporacyjnej odpowiedzialności społecznej, deklaracjom w mediach, czy na Forum w Davos, ludzie mieli zmienić zdanie na temat korporacji. Film obala jednak tę narrację, pokazując działanie kilku globalnych gigantów, które miały uwiarygodnić zmianę paradygmatu, a w rzeczywistości okazały się zagrożeniem dla funkcjonowania społeczeństw. Z okresu gospodarki rynkowej przenieśliśmy się do czasów rynkowego społeczeństwa, w którym wszystko jest na sprzedaż, a prawicowi populiści czują się jak ryby w wodzie. Nierówności społeczne rosną nieprzerwanie, a strumień nieopodatkowanych zysków płynie do rajów podatkowych. W filmie występują m.in. Jaimie Diamon, dyrektor generalny JP Morgan, profesor Joseph Stiglitz czy profesor Marshall Gantz.
Film jest również głosem w dyskusji na temat społecznej sprawiedliwości i pogłębienia procesów demokratyzacji społeczeństw. Pokazuje transformacyjne osiągnięcia na tej drodze i osoby, które za nimi stoją, takie jak Ada Colau z Barcelony czy Kishana Samant z Seattle, które z liderek grup aktywistycznych stały się prezydentkami swoich miast.